Cách tôi quản lý Dotfiles của mình một cách dễ dàng và hiệu quả

Lê Lân

16/08/2025

Đồng Bộ Cấu Hình Hệ Thống Đa Nền Tảng Với Chezmoi Và Ansible

Mở Đầu

Việc duy trì cấu hình đồng nhất trên nhiều máy tính với hệ điều hành khác nhau luôn là một thách thức đối với người dùng chuyên nghiệp.

Trong thời đại đa thiết bị hiện nay, nhiều người dùng thường xuyên làm việc trên nhiều hệ thống khác nhau như Archlinux tại nhà và macOS cho công việc. Việc giữ cho các tệp cấu hình, ứng dụng và môi trường làm việc luôn đồng bộ trở nên vô cùng quan trọng để đảm bảo hiệu suất và trải nghiệm xuyên suốt. Tuy nhiên, các phương pháp truyền thống như sử dụng stow hoặc các script bash chỉ có thể giải quyết phần nào vấn đề, đặc biệt khi cần điều chỉnh cấu hình tùy biến cho từng hệ thống.

Bài viết này sẽ chia sẻ giải pháp tối ưu, kết hợp giữa Chezmoi và Ansible để quản lý cấu hình đa nền tảng hiệu quả, kèm theo quy trình tích hợp liên tục (CI) nhằm đảm bảo sự ổn định khi cập nhật và triển khai cấu hình trên nhiều máy. Ngoài ra, bạn sẽ được tham khảo cách xây dựng các script kiểm thử giúp xác minh cấu hình được triển khai chính xác.

1. Vấn Đề Khi Quản Lý Cấu Hình Đa Nền Tảng

1.1 Các Giải Pháp Truyền Thống

Sử dụng stow hoặc bash script để quản lý các tệp cấu hình.

Giữ nhiều nhánh code tương ứng với từng máy trong Git, phân tách cấu hình riêng biệt.

Tuy nhiên, khi cần cập nhật các thay đổi chung hoặc đồng bộ các cấu hình giữa các nhánh, chủ yếu phải giải quyết xung đột merge rất phức tạp.

1.2 Ví Dụ Thực Tiễn

Ứng dụng Alacritty trên macOS và Linux đòi hỏi cấu hình riêng biệt cho từng nền tảng do sự khác biệt về hệ điều hành. Việc duy trì hai nhánh riêng biệt khiến quá trình cập nhật trở nên cồng kềnh và dễ sai sót.

Việc duy trì nhiều nhánh trên Git để sync cấu hình giữa các máy sẽ gây khó khăn trong bảo trì và thường xuyên gặp xung đột.

2. Chezmoi – Giải Pháp Quản Lý Cấu Hình Linh Hoạt

2.1 Giới Thiệu Chezmoi

Chezmoi là một công cụ quản lý dotfiles giúp bạn duy trì các cấu hình hệ thống trong một repository duy nhất nhưng vẫn có thể phân tách các thiết lập theo từng máy cụ thể.

2.2 Template và Quản Lý Cấu Hình Theo Máy

Chezmoi hỗ trợ sử dụng template tích hợp điều kiện để xác định cấu hình phù hợp với từng thiết bị cụ thể. Ví dụ, bạn có thể khai báo cấu hình Alacritty cho 2 nền tảng khác nhau trong cùng một file template như sau:

{{ if eq .chezmoi.hostname "macbook-pro" }}
# cấu hình cho macOS
{{ else }}
# cấu hình cho Linux
{{ end }}

Điều này giúp bạn duy trì một nhánh chính duy nhất trong Git, giảm thiểu tối đa xung đột và thao tác phức tạp khi cập nhật.

Chezmoi giải quyết triệt để vấn đề đồng bộ cấu hình đa nền tảng chỉ trong một nhánh duy nhất.

3. Quản Lý Cài Đặt với Ansible

3.1 Thách Thức Khi Cài Đặt Lại Hệ Điều Hành

Khi bạn cài đặt lại hệ điều hành, việc nhớ tất cả ứng dụng và các thư viện phụ thuộc là rất khó khăn, đặc biệt khi sử dụng nhiều hệ thống khác nhau. Script bash truyền thống yêu cầu bảo trì song song rất vất vả, dễ dẫn đến thiếu sót.

3.2 Tại Sao Chọn Ansible?

Ansible là công cụ tự động hoá cấu hình mã nguồn mở cho phép bạn viết các role để quản lý từng phần cài đặt hệ thống theo từng nền tảng:

osx : các task riêng cho macOS

archlinux : các task dành cho Arch Linux

linux : dùng chung cho các bản phân phối Linux

common : các tác vụ dùng chung cho macOS và Linux như clone repo, apply Chezmoi...

Bằng cách tổ chức này, bạn dễ dàng cài đặt mới hoặc cập nhật chỉ bằng một dòng lệnh chạy Ansible Playbook mà không phải nhớ chi tiết thủ công.

3.3 Ví Dụ Lệnh Chạy

ansible-playbook -i inventory osx.yml      # cho macOS
ansible-playbook -i inventory archlinux.yml  # cho Arch Linux

Ansible giúp tự động hóa cài đặt toàn diện các gói và cấu hình, giảm thiểu lỗi khi setup và dễ bảo trì.

4. Tích Hợp Continuous Integration (CI)

4.1 Tại Sao Cần CI Cho Dotfiles

Do bạn chủ yếu làm việc trên macOS và ít có thời gian cập nhật kịp các thay đổi trong Arch Linux, việc duy trì cấu hình 2 nền tảng sẽ dẫn đến các lỗi hoặc package bị bỏ sót trong quá trình cập nhật.

4.2 Github Workflow – Tự Động Kiểm Tra Và Cập Nhật

Thiết lập workflow trên Github Actions chạy song song hai job:

Job chạy môi trường Arch Linux (trong Docker trên Ubuntu)

Job chạy trên macOS

Cả hai đều chạy Ansible để cài đặt và kiểm tra cấu hình. Kết quả được lưu cache để tăng tốc cho các lần chạy tiếp theo. Khi có lỗi phát sinh, workflow sẽ cảnh báo sớm để bạn sửa đổi kịp thời.

4.3 Lợi Ích

Theo dõi được sự thay đổi phụ thuộc, package bị thay đổi

Đảm bảo Ansible playbook hoạt động hiệu quả

Hạn chế lỗi khi triển khai cấu hình ra thiết bị thực

CI giúp đảm bảo sự ổn định cho quá trình triển khai và cập nhật cấu hình đa nền tảng.

5. Viết Script Kiểm Tra Tự Động (Testing Dotfiles)

Bạn có thể viết các script đơn giản kiểm tra xem các file được copy đúng chỗ, hostname được thiết lập chính xác sau khi chạy Ansible và Chezmoi. Ví dụ:

import pathlib
import os
import platform

HOME = pathlib.Path(os.getenv("HOME", ".")).absolute()

def osx_verify_copied_files(home: str = HOME, required=(".zshrc", ".zshenv")):
    for f in required:
        print(f"Checking if {HOME.joinpath(f)} exists")
        assert HOME.joinpath(f).exists() == True, f"{f} does not exist"

def osx_verify_hostname(hostname):
    print(f"Verifying if hostname '{hostname}' is set")
    assert platform.node() == hostname, "Hostname does not match"

osx_verify_copied_files()
osx_verify_hostname("benmezger-ckl.local")

Việc thêm các bài test tự động giúp đảm bảo chất lượng cấu hình và tiết kiệm thời gian debug.

6. Quản Lý Công Việc Với Emacs Org Mode

Nếu bạn sử dụng Emacs, bạn có thể tận dụng Org Mode để:

Lưu trữ các đoạn lệnh shell, ansible, Chezmoi trong file COMMANDS.org .

Chạy trực tiếp các đoạn lệnh trong buffer bằng tổ hợp phím C-c C-c .

Quản lý tài liệu và ghi chú liên quan đến dotfiles một cách hiệu quả.

Điều này giúp bạn dễ dàng ghi nhớ và thực thi các lệnh khi cần chỉnh sửa hoặc áp dụng cấu hình.

7. Kết Luận

Việc quản lý cấu hình trên nhiều hệ điều hành khác nhau là một thách thức không nhỏ, tuy nhiên bằng cách kết hợp:

Chezmoi để quản lý dotfiles với khả năng template và phân nhánh thông minh,

Ansible để tự động hóa cài đặt và xử lý package theo từng nền tảng,

Continuous Integration nhằm đảm bảo chất lượng và tính nhất quán của hệ thống,

bạn sẽ có được một hệ thống quản lý cấu hình mạnh mẽ, dễ bảo trì và mở rộng trong tương lai. Các script kiểm thử và tổ chức công việc bằng Emacs Org Mode càng làm cho quy trình trở nên khoa học, hiệu quả.

Hãy bắt đầu xây dựng hệ thống của bạn và đừng quên duy trì CI để luôn kiểm soát chặt chẽ mọi thay đổi!

Tham Khảo

Chezmoi Documentation

Ansible Official Site

GitHub Actions

Emacs Org Mode

Alacritty GitHub

Hugo Static Site Generator

FZF GitHub

Wakatime GitHub

Doom Emacs